Có ai đó đã từng nói: “Ca dao là thơ, là nhạc, cũng là tình”. Có thể nói ca dao là viên ngọc sáng ngời nhất trên văn đàn Việt Nam, kết tinh từ những đắng cay ngọt bùi của những người dân chân lấm tay bùn. Ca dao là thế giới tràn ngập cảm xúc mà người dân đã gây dựng nên để gửi gắm những tâm tư tình cảm của họ.
Bạn đang đọc: Chùm ca dao than thân trách phận hay nhất
Tìm hiểu thêm: Phong vị dân gian trong các tác phẩm của Nguyễn Bính
>>>>>Xem thêm: Quạ thông minh – Truyện tranh VMonkey
Trong đó, chùm ca dao than thân thể hiện rất rõ nghệ thuật dùng ngôn từ cũng như tình cảm của tác giả, đặc biệt là nỗi xót thương cho chính thân phận người phụ nữ. Sau đây là những bài ca dao than thân hay nhất:
1. Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay.
Ai làm cho bể kia đầy,
Cho ao kia cạn, cho gầy cò con?
2. Thương thay thân phận con rùa
Dưới đình đội lạc, lên chùa đội bia
3. Ngang lưng thì thắt bao vàng,
Đầu đội nón dấu, vai mang súng dài.
Một tay thì cắp hỏa mai,
Một tay cắp giáo, quan sai xuống thuyền.
Tùng tùng trống đánh ngũ liên,
Chân bước xuống thuyền nước mắt như mưa
4. Thân em như củ ấu gai
Ruột trong thì trắng, vỏ ngoài thì đen
Ai ơi, nếm thử mà xem
Nếm ra, mới biết rằng em ngọt bùi.
5. Đêm khuya thức dậy xem trờ
Thấy sao bên Bắc đổi dời bên Đông
Làm sao cho hiệp vợ chồng
Cho lê hiệp nhãn, cho rồng hiệp mây.
6. Đem thân vào chốn cát lầm
Cho thân lấm láp như mầm ngó sen
Đêm đêm ngồi tựa bóng đèn
Than thân với bóng, giải phiền với hoa
7. Thân em như cá giữa rào,
Kẻ chài, người lưới biết vào tay ai?
8. Thân em như cam quýt bưởi bòng
Ngoài tuy cay đắng nhưng trong ngọt bùi.
9. Thân em như xoài trên cây,
Gió đông, gió tây, gió nam, gió bắc,
Nó đánh lúc la lúc lắc trên cành,
Một mai rơi xuống biết đành vào tay ai?
10. Bứt đi thì dạ không đành
Cách xa nhân ngãi như chỉ mành thắt gan.
11. Thân em như đóa hoa rơi,
Phải chăng chàng thật là người yêu hoa?
12. Thân em như cá trong lờ,
Hết phương vùng vẫy biết nhờ nơi đâu.
13. Thân em như hạt mưa rào,
Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa.
Thân em như hạt mưa sa,
Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày.
14. Thân em như giọt nắng xuân,
Mơ vào cửa phủ thấm vần thơ anh.
15. Thân em như trái bần trôi,
Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.
16. Thân em như cam quýt bưởi bòng
Ngoài tuy cay đắng trong lòng ngọt ngon.
17. Thân em như con hạc đầu đình,
Muốn bay chẳng cất nổi mình mà bay.
18. Thân em như rau muống dưới hồ,
Nay chìm mai nổi biết ngày mô cho thành?
19. Thân em đi lấy chồng chung,
Khác nào như cái bung xung chui đầu.
20. Thân em như cái cối xây
Cái cối sần sùi xây nếp anh
Sầu đâu trĩu nhánh bên sông
Phận em con gái chờ anh trở về
21. Phận em con gái chờ anh trở về .
Thân em vất vả trăm bề,
Sớm đi ruộng lúa, tối về ruộng dâu.
Có lược chẳng kịp chải đầu,
Có cau chẳng kịp têm trầu mà ăn.
22. Thân em như cái chuông vàng,
Để trong thành nội có ngàn quân canh.
Thân anh như thể cái chày,
Bỏ lăn bỏ lóc chờ ngày dộng chuông.
23. Thân em như cột đình trung,
Tay dơ cũng quẹt, tay phung cũng chùi.
24. Thân em như cánh chuồn chuồn,
Khi vui nó đậu, khi buồn nó bay.
25. Thân em như con cá rô thia
Ra sông mắc lưới vào đìa mắc câu
26. Hòn đá đóng rong vì dòng nước chảy
Hòn đá bạc đầu vì bởi sương sa
Em với anh cũng muốn kết nghĩa giao hòa
Sợ mẹ bằng biển, sợ cha bằng trời,
Em với anh cũng muốn kết tóc ở đời,
Sợ rằng mây bạc giữa trời mau tan
27. Năm nay em đi làm dâu
Thân khác gì trâu mang theo ách
Năm nay em đi làm vợ
Thân mang cày, dây khiến không biết ai?
Em đi làm dâu không có mùa nghỉ, chỉ có mùa làm
28. Thân em như chổi đầu hè
Phòng khi mưa gió đi về chùi chân
Chùi rồi lại vứt ra sân
Gọi người hàng xóm có chân thì chùi
29. Mẹ em tham thúng xôi rền
Tham con lợn béo, tham tiền Cảnh Hưng.
Em đã bảo mẹ rằng đừng
Mẹ hấm mẹ hứ mẹ bưng ngay vào
Bây giờ chồng thấp vợ cao
Như đôi đũa lệch so sao cho bằng.
30. Nhớ xưa anh bủng anh beo
Tay bưng chén thuốc lại đèo múi chanh
Bây giờ anh mạnh anh lành
Anh tham duyên mới anh đành phụ tôi.
31. Từ ngày tôi ở với anh
Cha mẹ đánh mắng anh tình phụ tôi
Có thịt anh tình phụ xôi
Có cam phụ quýt, có người phụ ta
Có quán tình phụ cây đa
Ba năm quán đổ cây đa vẫn còn.
32. Thương thay thân phận con tằm,
Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ.
Thương thay lũ kiến li ti,
Kiếm ăn được mấy phải đi tìm mồi.
Thương thay hạc lánh đường mây,
Chim bay mỏi cánh biết ngày nào thôi.
Thương thay con cuốc giữa trời,
Dầu kêu ra máu có người nào nghe.
Những câu ca dao than thân, trách phận có thể nói là những vần thơ đứt ruột nhất, não lòng nhất. Nó vừa thể hiện phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ, vừa là tiếng lòng ai oán cho một số phận bèo bọt. Ca dao than thân hướng đến đối tượng chủ yếu là người phụ nữ, những người chịu nhiều bất công nhất trong xã hội. Họ không được quyền lên tiếng, không được tự quyết đinh số phận của mình nên đành gửi gắm vào những câu ca dao. Thông qua những bài ca dao này, ta cảm thấy thương hơn cho những người phụ nữ vất vả tảo tần song lại không được đền đáp và đối xử công bằng.
Thảo Nguyên
